Creatief aan de slag met koffiedik
Koffiedik weggooien? Zonde. In onze nieuwste blog ontdek je vijf initiatieven die laten zien hoe veelzijdig dit restproduct eigenlijk is.
27 september 2021
Creatief aan de slag met koffiedik
In Nederland drinken we gigantisch veel koffie. Het gevolg: enorme hoeveelheden koffiedik. Volgens brancheorganisatie Koffie & Thee Nederland produceren we jaarlijks zo’n 300 miljoen kilo koffiedik. Het merendeel daarvan wordt simpelweg weggegooid. Eeuwig zonde, want er zijn talloze manieren om dit organische restproduct veel beter te benutten. In deze blog zoomen we in op zeven initiatieven die elk op hun eigen manier koffiedik een nieuw leven geven.
1. Coffee Based
Coffee Based verwerkt koffiedik tot een 100% natuurlijke grondstof die wordt gebruikt om verschillende biobased producten te maken, zoals notitieboeken, plantenpotten, koffiebekers en zelfs koffiemachines.
Om voldoende koffiedik te verzamelen, heeft Coffee Based de Koffie Recycle Service (KRS) opgezet in samenwerking met koffieleverancier MAAS en afvalverwerker SUEZ. Door heel Nederland halen zij koffiedik op bij bedrijven en instellingen die wekelijks minstens 1.200 kopjes koffie zetten. Deze organisaties betalen iets meer dan voor reguliere afvalverwerking, maar krijgen de helft terug in de vorm van tegoed voor biobased producten.
2. Rotterzwam
Zeven jaar geleden richtte oud-financieel dienstverlener Siemen Cox Rotterzwam op: een stedelijke kwekerij voor oesterzwammen, gekweekt op koffiedik. Het kostte tijd om de juiste mix van ingrediënten en omstandigheden te vinden, maar inmiddels produceert Rotterzwam zo’n 350 kilo per maand, waarvoor ongeveer 5.500 kilo koffiedik nodig is.
“De hoeveelheid koffiedik die wij verwerken lijkt misschien een druppel op een gloeiende plaat,” zegt Cox in Trouw (juli 2020). “Wij willen vooral inspireren.” Daarom deelt Rotterzwam vanaf dag één alle kennis via mushroom-cultivation.com. Ze bloggen, geven online cursussen en hebben inmiddels tientallen lokale ondernemers opgeleid, zowel in Nederland als in België, Frankrijk, Duitsland, Denemarken, Oostenrijk, Chili en Canada.
3. Unwaste
Unwaste gelooft in een wereld zonder afval. Daarom geven zij organische reststromen een tweede leven door er verzorgingsproducten van te maken. Zo maken ze vaste en vloeibare zeep van koffiedik en sinaasappelschillen, en werken ze aan dispenser-zepen voor bedrijven, horeca en hotels.
Voor zeep zijn veel extra ingrediënten nodig, vaak afkomstig van over de hele wereld. Dat is niet erg duurzaam, dus probeert Unwaste zoveel mogelijk grondstoffen uit Nederlandse reststromen te gebruiken of te vervangen door Europese alternatieven. Alle vaste zepen zijn in elk geval vrij van palmolie en microplastics.
4. S.Café®
De Taiwanese textielproducent Singtex speelt met S.Café® in op de vraag naar innovatieve en duurzame materialen in de mode-industrie. S.Café® is een filament gemaakt van koffiedik, geproduceerd via een speciale technologie die werkt op lage temperatuur, met hoge druk en een energiezuinig proces.
Het resultaat: een vezel die tot 200% sneller droogt dan katoen, geurtjes absorbeert en UV-straling reflecteert. De koffiedraad wordt gebruikt voor onder meer sportkleding, ondergoed en bedtextiel.
5. CaffeInk
CaffeInk volgt een totaal andere route: zij produceren milieuvriendelijke inkt en plantaardige olie uit koffiedik. Waar veel initiatieven koffiedik verbranden terwijl er nog waardevolle stoffen in zitten, zoals oliën en kleurstoffen, gebruikt CaffeInk deze juist als basis voor inkten.
Zo vervangen zij het vervuilende carbon black, dat normaal gesproken gebruikt wordt voor zwarte inkt en afkomstig is uit de (gedeeltelijke) verbranding van fossiele brandstoffen. Omdat koffiedik van nature donker is, hoeft het niet eerst verbrand te worden om een zwart pigment te krijgen. CaffeInk is wereldwijd de eerste die op deze manier zwarte inkt maakt van koffiedik.
CaffeInk zit nog in de start-upfase en werkt samen met Bodec om het ontwikkelproces te optimaliseren en op te schalen richting een eigen biorefinery.
Meer informatie: www.voordewereldvanmorgen.nl/leden/caffeink.
6. OVDesigns
OVDesigns sluit op een andere manier aan: zij verwerken koffiedik tot biobased plastic, zonder het te verbranden. Dit vermindert het gebruik van olie in de kunststofindustrie. Het materiaal wordt gebruikt voor onder andere stoelen en serveerschalen.
Er zijn zelfs twee varianten die volledig biologisch afbreekbaar zijn. Bij droog gebruik gaan de producten jarenlang mee, maar wanneer het materiaal in de buitenlucht achterblijft, breekt het vanzelf af, zeer geschikt voor wegwerptoepassingen.
Meer informatie: www.ovdesigns.nl.
7. Pectcof
Pectcof is een innovatieve start-up die een technologie heeft ontwikkeld om waardevolle stoffen, vooral pectine, uit koffiepulp te winnen. Hun belangrijkste product, Dutch Gum, komt binnenkort op de markt. Bodec heeft hen op verschillende momenten in het ontwikkelproces ondersteund.
Dutch Gum bestaat uit een pectine- en eiwitfractie en is daardoor zeer geschikt als emulgator of stabilisator in voedingsmiddelen. In de toekomst wil Pectcof ook andere componenten uit koffiereststromen verwerken, zoals antioxidanten, kleurstoffen, fructose en waterbindende vezels.
